ឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារ៖
ដោយហេតុថា រឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារជាបច្ចុប្បន្នភាពនៃបណ្តាញសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិ និងដើម្បីបំភ្លឺឲ្យច្បាស់ពីសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដែលកំណត់ថាប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីដែលជាអធិបតេយ្យភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា ខាងក្រោមនេះគឺជាការប្រមូលផ្តុំនៃបណ្តឹង កំណត់ហេតុសវនាការ ក៏ដូចជាសាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ៖
ដោយហេតុថា រឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារជាបច្ចុប្បន្នភាពនៃបណ្តាញសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិ និងដើម្បីបំភ្លឺឲ្យច្បាស់ពីសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដែលកំណត់ថាប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីដែលជាអធិបតេយ្យភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា ខាងក្រោមនេះគឺជាការប្រមូលផ្តុំនៃបណ្តឹង កំណត់ហេតុសវនាការ ក៏ដូចជាសាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ៖
ការដាក់ពាក្យបណ្តឹងរបស់កម្ពុជាទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ
វិវាទទាក់ទងនឹងប្រាសាទព្រះវិហារចាប់ផ្តើមតានតឹងខ្លាំងនៅឆ្នាំ ១៩៥៤ គឺពេលដែលថៃបានបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនមកកាន់កាប់ប្រាសាទព្រះវិហារ។ ការចរចារទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងថៃមិនទទួលបានលទ្ធផលអ្វីទាំងអស់ ហេតុនេះកម្ពុជាដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ៖
- បណ្តឹងចុះថ្ងៃទី ០៦ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៥៩ របស់កម្ពុជាទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដើម្បីកំណត់ថាប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតក្នុងទឹកដីអធិបតេយ្យភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា និងតម្រូវឲ្យថៃដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនទាំងអស់ចេញពីព្រះវិហារ ក៏ដូចជាប្រគល់នូវរាល់វត្ថុបុរាណមកវិញ្ទាំងអស់ (អង់គ្លេស)
វិវាទទាក់ទងនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ
មុខនឹងឈានដល់ការជំនុំជម្រះលើអង្គសេចក្តី និងបណ្តឹងទាមទាររបស់កម្ពុជា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិបានធ្វើការជំនុំជម្រះលើសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ដោយហេតុថាភាគីថៃបានជំទាស់នឹងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការនេះ៖
- ថៃបានជំទាស់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៦០ ទៅនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដោយថាខ្លួនមិនបានទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ចតុលាការនេះឡើយ (អង់គ្លេស)
- កម្ពុជាបានលើកទឡ្ហីករណ៍នៅថ្ងៃទី ២២ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៦០ ប្រឆាំងនឹងការជំទាស់របស់ថៃទៅនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (មានតែជាភាសាបារាំង) ដោយបញ្ជាក់ថាថៃពិតជាបានទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការនេះនៅឆ្នាំ១៩៥០។
- កំណត់ហេតុនៃសវនាការជាសាធារណៈលើវិវាទទាក់ទងនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដែលបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ១០ និង ១៥ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៦១ និងថ្ងៃទី ២៦ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៦១ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ចៅក្រម Winiarski (អង់គ្លេស)
- សាលដីកាចុះថ្ងៃទី ២៦ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៦១ របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដែលប្រកាសសម្លេងជាឯកច្ឆ័ន (១២ សម្លេង) ថាតុលាការនេះមានសមត្ថកិច្ចលើបណ្តឹងទាមទាររបស់កម្ពុជា (អង់គ្លេស ឬសង្ខេបជាអង់គ្លេស)
- សេចក្តីប្រកាសរបស់ចៅក្រមមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងសាលដីកាខាងលើ៖
- សេចក្តីប្រកាសរបស់អនុប្រធាន Alfaro (អង់គ្លេស)
- សេចក្តីប្រកាសរបស់ចៅក្រម Wellington Koo (អង់គ្លេស)
- សេចក្តីប្រកាសរួមរបស់ចៅក្រម Sir Gerald Fitzmaurice និង Tanaka (អង់គ្លេស)
- យោបល់ដោយឡែករបស់ចៅក្រម Sir Percy Spender (អង់គ្លេស)
- យោបល់ដោយឡែករបស់ចៅក្រម Morelli (អង់គ្លេស)
ការជំនុំជម្រះលើអង្គសេចក្តីទាក់ទងនឹងការទាមទាររបស់កម្ពុជា៖
បន្ទាប់ពីតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិប្រកាសថាខ្លួនមានសមត្ថកិច្ចលើបណ្តឹងរបស់កម្ពុជា នីតិវីធីតុលាការបានចាប់ផ្តើមតាំងពីការដាក់សារណារបស់ភាគីទាំងពីរ ការបើកសវនាការ និងការចេញសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដោយកម្ពុជាជាអ្នកឈ្នះក្តី៖
- សារណារបស់កម្ពុជាចុះថ្ងៃទី ២០ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៦០ (បារាំង)
- សារណាតបរបស់ថៃ ចុះថ្ងៃទី ២៩ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៦១ (អង់គ្លេស)
- ការឆ្លើយតបរបស់កម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី ២៩ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៦១ (បារាំង)
- ទឡ្ហីករណ៍បន្ថែមរបស់ថៃ ចុះថ្ងៃទី ២ ខែ កុម្ភះ ឆ្នាំ ១៩៦២ (អង់គ្លេស)
- ឯកសារដាក់ទៅតុលាការបន្ទាប់ពីបិទការតទល់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរពីថ្ងៃទី ១២ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៦១ ដល់ថ្ងៃទី ២៣ ខែ មីនា ឆ្នាំ ១៩៦២ (អង់គ្លេស)
- កំណត់ហេតុនៃសវនាការសាធារណៈដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុង ឡាអេ ពីថ្ងៃទី ១-៣១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ១៩៦២ និងថ្ងៃទី ១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២ ដែលដឹកនាំដោយចៅក្រម M. Winiarski (អង់គ្លេស)
- សាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិចុះថ្ងៃទី ១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២ ដែលប្រកាសដោយ ៩ សម្លេង ទល់នឹង ៣ សម្លេង ថាប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតក្នុងទឹកដីក្រោមអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា និងឲ្យកងកម្លាំងយោធា នគរបាល និងអ្នកការពារនានារបស់ថៃត្រូវដកទ័ពចេញពីប្រាសាទព្រះវិហារ និងបរិវេណជុំវិញប្រាសាទដែលស្ថិតក្នុងទឹកដីរបស់កម្ពុជា។ ដោយ ៧ សម្លេង ទល់នឹង ៥ សម្លេង តុលាការបានប្រកាសឲ្យថៃត្រូវប្រគល់ជូននូវវត្ថុបុរាណដែលខ្លួនបានយកពេលតាំងយោធានៅទីនោះ។ (អង់គ្លេស ឬសង្ខេបជាភាសាអង់គ្លេស)
- សេចក្តីប្រកាសរបស់ចៅក្រមមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងសាលដីកាខាងលើ៖
- សេចក្តីប្រកាសរួមរបស់ចៅក្រម Tanaka និង Morelli (អង់គ្លេស)
- យោបល់ដោយឡែករបស់អនុប្រធាន Alfaro (អង់គ្លេស)
- យោបល់ដោយឡែករបស់ចៅក្រម Sir Gerald Fitzmaurice (អង់គ្លេស)
- យោបល់ផ្ទុយរបស់ចៅក្រម Moreno Quintana (អង់គ្លេស)
- យោបល់ផ្ទុយរបស់ចៅក្រម Wellington Koo (អង់គ្លេស)
- យោបល់ផ្ទុយរបស់ចៅក្រម Sir Percy Spender (អង់គ្លេស)
ឯកសារផ្សេងទៀត
- ឯកសារទំនាក់ទំនងពីថ្ងៃទី ៦ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៥៩ ដល់ ថ្ងៃទី ៤ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៦២ (អង់គ្លេស)
- បញ្ជារបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ៖
- បញ្ជាចុះថ្ងៃទី ៥ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៥៩ កំណត់ពីកាលបរិច្ឆទកំណត់សម្រាប់ការដាក់សារណា និងសារណាតប (អង់គ្លេស)
- បញ្ជាចុះថ្ងៃទី ១០ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦០ ស្តីពីកាលបរិច្ឆេទកំណត់សម្រាប់ការជំទាស់នឹងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការ (អង់គ្លេស)
- បញ្ជាចុះថ្ងៃទី ២៦ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦១ ស្តីពីកាលបរិច្ឆេទកំណត់សម្រាប់ការដាក់សារណាតប ការឆ្លើយតប និងការបន្ថែម (អង់គ្លេស)
ព័ត៌មានដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ
ព័ត៌មានជាច្រើនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយទាក់ទងនឹងរឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារតាំងពីការដាក់ពាក់បណ្តឹងរបស់កម្ពុជា រហូតដល់ការប្រកាស់សាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២ (អានបន្ត)
ស្ថានភាពក្រោយការប្រកាសសាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ
បន្ទាប់ពីតុលាការប្រកាសថាខ្លួនមានសមត្ថកិច្ចលើរឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារ ទំនាក់ទំនងរវាងក្រុងភ្នំពេញ និងបាងកកមានសភាពធ្លាក់ចុះដោយការហៅមកវិញនូវតំណាងទូតរបស់ខ្លួននៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦១។ ទំនាក់ទំនងនេះកាន់តែធ្លាក់ចុះនៅពេលដែលថៃបដិសេធការអនុវត្តសាលដីកាលើអង្គសេចក្តីរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។
តាមការស្រាវជ្រាវរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Jean-Pierre Cot រដ្ឋាភិបាលថៃបានបដិសេធសាលដីកានោះ ហើយបានធ្វើពហិកាមិនចូលរួមកិច្ចប្រជុំរបស់អង្គការសន្ធិសញ្ញាអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (SEATO) ដោយបានចោទប្រកាន់ថាសហរដ្ឋអាមេរិកបានគាំទ្រកម្ពុជាតាមរយៈលោក Dean Ancheson ហើយបានគម្រាមហៅមកវិញទូតរបស់ខ្លួននៅប៉ារីសដោយសារវត្តមានរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Pinto និង Reuter ដែលនៅខាងកម្ពុជា និងបានបញ្ឈប់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសប៉ូឡូញដោយសារវត្តមានរបស់ប្រធានចៅក្រម Winiarski ដែលដឹកនាំសវនាការ។
ដោយមានសម្ពាធពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងបន្ទាប់ពីបានស្នើថានឹងប្តឹងឧទ្ធរណ៍សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ ទៅយុត្តាធិការផ្សេងទៀត ថៃ (ដោយលោក Sarit Thanarat) បានប្រកាសដោយទឹកភ្នែកថាគោរពតាមសាលដីការបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ កម្ពុជាបានកាន់កាប់ឡើងវីញប្រាសាទព្រះវិហារនៅថ្ងៃទី ៥ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៦៣។
No comments:
Post a Comment